- ความหมายและชนิดของระบบ -

ความหมาย

ระบบ หมายถึง สิ่งต่างๆที่อยู่ภายในขอบเขตที่ต้องการศึกษา
สิ่งแวดล้อม หมายถึง สิ่งต่างๆที่อยู่นอกขอบเขตที่ต้องการศึกษา

ตัวอย่างเช่น : ถ้าเรานำสารชนิดหนึ่งใส่บีกเกอร์แล้วนำเทอร์โมมิเตอร์มาวัดอุณหภูมิของสาร เราจะได้ว่า ระบบ คือ สารชนิดนั้นเพราะว่าเป็นสิ่งที่เรากำลังสนใจ ส่วนสิ่งแวดล้อมก็คือสิ่งอื่นที่ไม่ใช่ระบบ ได้แก่ บีกเกอร์ เทอร์โมมิเตอร์ ผู้ทำการทดลอง ฯ

สังเกต! : ส่วนมากระบบจะหมายถึงสารเคมีเสมอ

ชนิดของระบบ

1. ระบบเปิด คือ ระบบที่มวล และพลังงานมีการถ่ายเทกับสิ่งแวดล้อม
ตัวอย่างเช่น การต้มน้ำในบีกเกอร์

2. ระบบปิด คือ ระบบที่มีเฉพาะพลังงานเท่านั้นที่ถ่ายเทกับสิ่งแวดล้อม
ตัวอย่างเช่น น้ำในภาชนะที่มีฝาปิด

3. ระบบอิสระหรือระบบแยกตัว คือ ระบบที่ไม่มีการถ่ายเททั้งมวลสารและพลังงานกับสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นระบบในอุดมคติไม่มีอยู่จริง แต่พออนุโลมได้เช่น น้ำในกระติกน้ำร้อนที่มีฉนวนหุ้ม

......ถ้าอยากรู้ว่าเป็นระบบปิดหรือเปิดให้คิดว่า มวลจะมีทางสูญหายไปได้ไหม ซึ่งการสูญหายของมวลส่วนมากจะเป็นก๊าซ (ณ อุณหภูมิที่ทำการทดลอง) ซึ่งสามารถแพร่ออกไปได้ ดังนั้นถ้าเกิดก๊าซขึ้นในระบบ แล้วไม่มีฝาปิด ย่อมจะเป็นระบบเปิดแน่นอน แต่ถ้ามีฝาปิดก๊าซก็จะไม่สามารถออกไปไหนได้ มวลย่อมต้องคงเดิมจึงกลายเป็นระบบปิด ส่วนระบบแยกตัวนั้นไม่ต้องสนใจเพราะไม่มีอยู่จริง

หมายเหตุ : ปัจจัยที่มีผลต่อระบบ คือ สภาวะแวดล้อม เช่น อุณหภูมิ ความดัน เพราะในสภาวะแวดล้อมที่ต่างกัน สารบางชนิดอาจเปลี่ยนสถานะได้ เช่น น้ำที่อุณหภูมิห้อง(25^๐C) ไม่มีฝาปิดก็ยังคงเป็นระบบปิด แต่ถ้าอุณหภูมิ เกิน 100^๐C ซึ่งเป็นจุดเดือดของน้ำ น้ำก็จะกลายเป็นก๊าซทำให้กลายเป็นระบบเปิดไป